ISO 37001 to opracowany przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) standard zarządzania organizacjami w zakresie przeciwdziałania korupcji. Zasady zostały opracowane przy współpracy Międzynarodowej Izby Handlowej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Transparency International oraz krajowych instytucji regulacyjnych takich jak Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych i brytyjskie Ministerstwo Sprawiedliwości.
W celu przeprowadzenia procesu certyfikacji organizacja jest zobowiązana wdrożyć „system zarządzania działaniami antykorupcyjnymi”. Jest to całościowe rozwiązanie mające przeciwdziałać powstawaniu oraz eliminować przejawy korupcji w organizacji.
Standardy określone przez normę ISO 37001 mogą być wdrożone przez każdą organizację bez względu na jej wielkość, formę prawną czy model działalności (organizacje komercyjne, publiczne bądź non-profit). Procedura wdrożenia normy polega na:
- zidentyfikowaniu ryzyk związanych z wystąpieniem w organizacji i w jej otoczeniu zjawisk korupcyjnych, przy czym podstawą dla analizy powinno być zrozumienie kultury organizacji oraz specyfiki jej otoczenia;
- określeniu działań prowadzących do minimalizacji zidentyfikowanych zagrożeń;
- opracowaniu dokumentacji systemu zarządzania działaniami antykorupcyjnymi;
- wdrożeniu systemu;
- certyfikacji.
Norma ISO 37001:2016, podlega certyfikacji, dzięki czemu organizacja może potwierdzić, że wdrożyła uznane międzynarodowo dobre praktyki kontroli antykorupcyjnej.
Idealne warunki dla rozwoju korupcji pojawiają się często na styku przedsiębiorstw komercyjnych oraz instytucji państwowych i samorządowych. Analizując tego rodzaju ryzyka należy zwrócić uwagę na niejasne przepisy, stopień ingerencji państwa w poszczególne sektory gospodarki, niskie wynagrodzenia urzędników czy ograniczenia wolności słowa. Nieco inne problemy pojawiają się na styku firmy z przedsiębiorstwami komercyjnymi. Tutaj źródłami problemu mogą być niskie wynagrodzenia pracowników, brak właściwej kontroli nad kluczowymi procesami, głównie związanymi z zakupami oraz zarządzaniem zasobami finansowymi i ludzkimi, a także niska kultura organizacyjna, niskie morale pracowników czy brak przejrzystości i akceptacja braku przestrzegania procedur organizacyjnych.
Szczególnie w sytuacji stwierdzenia wysokiego ryzyka wystąpienia zjawisk korupcyjnych, wdrożenie systemu zarządzania działaniami antykorupcyjnymi może prowadzić do wielu pozytywnych skutków. Przede wszystkim właściwe wdrożenie normy ISO 37001 powinno poprawić wizerunek a także zwiększyć zaufanie do organizacji ze strony kontrahentów, klientów, instytucji publicznych oraz pracowników. Jako element całościowego systemu zarządzania przestrzeganie zasad antykorupcyjnych może się również przyczynić do ogólnej poprawy sposobu funkcjonowania organizacji. Dzięki jasnym i przejrzystym procedurom pracownicy są w stanie sprawnie podejmować decyzje korzystne dla realizacji krótko i długo okresowych celów. Poza tym zjawiska korupcyjne to nie tylko przestępstwa w rozumieniu przepisów prawa karnego. Z punktu widzenia organizacji najważniejszą konsekwencją zjawisk korupcyjnych jest niewłaściwe wykorzystanie zasobów i wynikające z niego wymierne straty finansowe. Skuteczne wdrożenie procedur zapobiegających korupcji powinno więc poprawić rentowność przedsiębiorstwa.
Norma ISO 37001 kładzie bardzo duży nacisk na zagadnienia etyczne oraz związane z kulturą organizacyjną. Oprócz opracowania procedur ograniczających zidentyfikowane ryzyka, podstawowe narzędzia służące zapobieganiu korupcji w przedsiębiorstwie to szkolenia, wspieranie rozwoju kultury organizacyjnej, tworzenie przyjaznej atmosfery pracy oraz dbałość o osobisty i zawodowy rozwój pracowników.
Wdrożenie procedur wewnętrznych zgodnie z normą ISO 37001 nie tylko umożliwi podniesienie świadomości wszystkich pracowników w obszarze przeciwdziałania korupcji, ale także pokaże innym organizacjom, klientom i kontrahentom, że dana firma stosuje wysokie standardy compliance.
